Kamishibai

Kamihisbai is de Japanse tool om mini-audits te faciliteren wat ingezet kan worden om Gemba Walks van het management te ondersteunen, Standhouden van 6S te realiseren, verbeteringen in procedures te ontdekken en handelingsindicatoren te meten. Het T-kaarten systeem is daarom naar mijn mening één van de belangrijkste Lean tools en is ook opgenomen als één van de 6S tools in het Lean huis voor de werkvloer.

KAMISHIBAI IN DE PRAKTIJK De volgende afbeeldingen laten zien hoe wij Kamishibai hebben geïmplementeerd in onze fabriek:

Het Kamishibai systeem bestaat uit een aantal facetten. Een planbord, T-kaarten met een groene en een rode zijde, aftekenlijsten om te zien wie Kamishibai gelopen heeft en een 3C lijst waarop een rode uitkomst van de Kamishibai op genoteerd kan worden plus de verbetering die daaruit is voortgekomen.
Het planbord [illustratie 1] bestaat uit twee rijen: aan de linkerzijde staan alle kaarten van mini-audits die een bepaalde periode nog niet zijn gelopen en aan de rechterzijde de uitkomst van mini-audits die wel zijn gelopen.
Elke T-kaart [illustratie 2] bevat een titel (zoals “6S”, of “standaard werk”) met daaronder een aantal algemene vragen die de auditeur kan stellen aan een willekeurige medewerkers op de werkplek tijdens de mini-audit. De rode en groene zijde van de T-kaart zijn identiek.
Een aftekenlijst [illustratie 3] hangt op elke werkplek om te zien wie er audits hebben gelopen. Dit maakt zichtbaar wie zich regelmatig op de Gemba begeeft en wie wellicht nog training nodig heeft om de drempel om te Gemba te bezoeken en verbeteringen te ontdekken te verlagen. Wanneer de vragen positief worden beantwoord plaatst de auditeur het kaartje terug met de groene zijde naar voren.
Wanneer één van de vragen negatief beantwoord wordt, dient de rode zijde naar voren geplaatst te worden en wordt de afwijking op het 3C lijst (Concern, Cause, Countermeasure) [illustratie 4] gezet met een mogelijke verbetering, een Kaizen.

VOORDELEN VAN KAMISHIBAI Kamishibai kan ingezet worden om Gemba walks te begeleiden. In de plaats van algemene gesprekken tussen de manager en de operator zorgen de Kamishibai kaartjes voor een inhoudelijk gesprek over een specifiek onderwerp welke Proces georiënteerd is.
Een Kamihsibai kaartje over 6S helpt bij het Standhouden (de laatste ‘S’) van de orde en netheid standaard. Door eenvoudige vragen te stellen als “Hebben alle items een vaste plek?” en “is de werkplek (veeg)schoon?” wordt 6S niet een eenmalige schoonmaak actie, maar een continu proces. De Kamishibai controleert de handelingsindicatoren, de manier waarop mensen omgaan met gemaakte afspraken (de hoe-kant van het standaard werk). Wanneer een medewerkers zich niet aan de standaard houdt zijn er twee mogelijkheden: of de medewerker is niet op de hoogte van de afspraken waardoor training gewenst is, of de standaard moet aangepast worden omdat hij onduidelijk is, dan wel niet klopt. De laatste geeft direct de mogelijkheid voor Kaizen.
Tot slot kan Kamishibai gebruikt worden om nieuwe werkmethoden te controleren, de wat-kant van het standaard werk. Zelfs wanneer een verbetering geborgd is in de werkvoorschriften kan het voorkomen dat medewerkers onbewust na verloop van tijd volgens de oude manier gaan werken. Kamishibai helpt dan niet alleen bij het standhouden van 6S, maar ook van verbeteringen.